Sanatın ve Edebiyatın Destekçisi Damat İbrahim Paşa ile Osmanlı Kültür Tarihine Bakış

VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY), akademisyen Ünal Araç’ın kaleminden İktidar ve Sanat: Damat İbrahim Paşa’nın Hamiliği kitabını tarih severlerle buluşturuyor. Kitap, 1730’da kanlı bir isyanla sona eren Damat İbrahim Paşa’nın 12 yıllık iktidarı süresince dönemin sanat tarihi literatürüne ışık tutarken, Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri’nden belgelerle de Osmanlı kültür tarihinin kapsamlı rehberlerinden biri olmayı vaat ediyor.

VBKY’nin tarih kitaplığı 12 yıl sadrazamlık yapan, Osmanlı’da kültür ve sanata verdiği desteklerle anılan Damat İbrahim Paşa’yı odağına alan İktidar ve Sanat: Damat İbrahim Paşa’nın Hamiliği isimli kitabı yayımlıyor. Hacettepe Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyelerinden Ünal Araç’ın yazdığı eser, okurları Osmanlı tarihinde önemli siyasi ve kültürel değişikliklerin meydana geldiği 1718-1730 yılları arasında tarihi bir yolculuğa çıkarıyor.

Bir Osmanlı Entelektüeli: Damat İbrahim Paşa

Kitap, 1718-1730 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu’nda yaşanan tarihsel gelişmeleri bütüncül bir bakış açısı ve karşılaştırmalı kültür tarihi verileriyle ele alarak İbrahim Paşa’nın aynı zamanda politik bir tercih ve söylem aracı hâline dönüştüreceği banilik ve hamilik tercihlerinin tarihsel arka planını ortaya çıkarmayı amaçlıyor. Ünal Araç bu kitabında yurt içi ve yurt dışında yürüttüğü akademik araştırmalar süresince elde ettiği verilerle temel olarak İbrahim Paşa’nın siyasi kariyeri ile banilik ve hamilik politikaları arasındaki ilişkileri üzerine odaklanıyor.

Bununla beraber eserde, III. Ahmed’in vekili konumundaki İbrahim Paşa’nın banilik ve hamilik tercihlerinde sultanın ilgi ve beğenileri, İbrahim Paşa’nın entelektüel birikimi ve ilgi alanları, Osmanlı elitlerinin hamilik geleneği, sadrazamlık görevinin beraberinde getirdiği yetki ve sorumluluklar gibi iç etkenlerin yanı sıra, imparatorluğun siyasi paydaşlarıyla yaşadığı gelişmelere ilişkin sorulara da yanıt aranıyor. Eserde, Damat İbrahim Paşa’nın görevde olduğu zamanda yaptırılan mimari eserler ile himayesinde gerçekleştirilen yazma, hat, resim, geleneksel el sanatları, şiir gibi sanatsal ve edebî üretimler, dönemin siyasi, askerî, sosyal, dinî ve kültürel gelişmeleri ekseninde değerlendiriliyor.

İktidar ve Sanat: Damat İbrahim Paşa’nın Hamiliği; sanat, mimarlık ve edebiyat tarihi literatüründe, Osmanlı sadrazamlarından Damat İbrahim Paşa’nın siyasi kariyerinin dışında banilik ve hamilik girişimlerini irdeleyen güncel çalışmalardan biri olarak öne çıkıyor.

Kitaptan, İktidar ve Sanat: Damat İbrahim Paşa’nın Hamiliği

“Din, felsefe, astronomi, edebiyat ve tarih alanlarında zengin bir kitap koleksiyonuna sahip olan III. Ahmed’in sadrazamı ve damadı Şehid Ali Paşa, kitap meraklısı sadrazamlar arasında yer almaktaydı. B. H. Küçük, Şehid Ali Paşa’nın aynı zamanda felsefecilerin hamiliğini üstlenerek Arapça astroloji ve felsefe kitaplarının Türkçeye çevrilmesinde öncü bir rol üstlendiğine vurgu yapar. Şehid Ali Paşa sadrazamlığı döneminde İstanbul’daki kitapların dışarıya çıkmasını engellemek için kitap ihracını yasaklayan bir ferman yayınlayarak kitapların koleksiyonlarda kalmasını sağlar.”

Ünal Araç kimdir?

Lisans ve lisansüstü eğitimlerini Hacettepe Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nde tamamlayan yazar, Oxford Üniversitesi Faculty of Oriental Studies’e bağlı The Khalili Research Centre’da misafir araştırmacı olarak doktora çalışmalarını sürdürmüştür. Doktora çalışmaları sırasında Fransa, Hollanda, Rusya, Ukrayna, Kırım ve İran’da araştırma ve belgeleme çalışmalarında bulunmuştur. Osmanlı Sanatı ve Mimarisi, Osmanlı Kentleri ve Osmanlı’nın Kültürel Etkileşimleri konuları üzerine odaklandığı araştırmalarını hâlen Dr. Öğretim Üyesi olarak görev yaptığı Hacettepe Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü’nde devam ettirmektedir.