Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer’in kaleminden Türkiye’de eğitimin son 20 yıllık dönüşümü

VakıfBank Kültür Yayınları Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer’in yazdığı “Türkiye’de Eğitimi Yeniden Düşünmek” adlı kitabı yayımlıyor. İlk ve ortaokul eğitiminde son 20 yılda yaşanan dönüşümü anlatan Özer, post-korona döneminde uzaktan eğitimin zorlukları, eğitimde fırsat eşitliğinin güçlendirilmesi, yükseköğretime girişte karşılaşılan problemler, öğretmenlerin yaşadıkları zorlu süreçler gibi güncelliğini koruyan başlıklarla okurları eğitim sisteminin açmazlarını bütünsel bir bakış açısı ile yeniden düşünmeye davet ediyor.

VakıfBank Kültür Yayınları’nın (VBKY) yayımladığı “Türkiye’de Eğitimi Yeniden Düşünmek”, 2000’li yıllarla birlikte Türkiye’de eğitim alanında yaşanan gelişmeleri aktarırken sorunlara dair potansiyel çözüm önerilerini de okura sunuyor. Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer’in kaleme aldığı kitap, ulusal ve uluslararası bilimsel makalelerin referansıyla başarıyı belirleyen tek faktörün okul olmadığını, ailelerin eğitim durumlarının, gelir seviyelerinin, mekânsal koşulların ve aile bireylerinin sosyal yaşamlarının öğrencilerin akademik başarılarıyla yakından ilişkili olduğunu hatırlatıyor.

Eğitimde kalitenin artırılmasına yönelik dört olası çözüm

1999 yılında yürürlüğe giren ve on yılın üzerinde yürürlükte kalan “katsayı uygulaması” ile derinleşen sorunların iyileştirilmesine yönelik dört çözüm önerisi sunan Özer; öğretmenlere daha fazla yatırım yapılmasına, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ortalamasına göre düşük seviyede kalan okul öncesi eğitimde okullaşma oranlarının artırılmasına, okullar arası imkân farklılıklarının azaltılmasına, meslek okullarından eğitimin güçlendirilmesiyle beraber iş gücü piyasasının dinamiklerine göre arz-talep dengesinin rasyonel bir zemine oturtulmasına dikkat çekiyor.

Bütüncül yaklaşım

Kitap, Türkiye’de eğitim sisteminde öncelikli sorunları ve bu sorunlara yönelik çözümler için atılan adımları içeren iki bölümden oluşuyor. “İyileştirme Alanlarına Genel Bakış” başlıklı birinci bölümde; “Eğitim ve Beşeri Sermaye, Türkiye’de Eğitimin Evrenselleşmesi, Türkiye’de Eğitimin Demokratikleşmesi, Kız Çocuklarının Okullaşma Sorununun Çözülmesi, Okullar Arası Başarı Farkları, Sınav Baskısı, Eğitimde Mutabakat Mümkün mü?, Büyüme Kaliteye Düşman Olmak Zorunda mı?, Reform mu Sürekli İyileştirme mi?, Yaratıcı Öğrenme Spirali ve Akış, Okul İklimi” konularına değiniliyor.

“İyileştirme Alanlarına Yönelik Atılan Adımlar” başlıklı ikinci bölümde ise “Covid-19 Salgını Sürecinde Yüz Yüze Eğitime Dönüş”, “Okul Öncesi Eğitim Yaygınlaşıyor”, “Fikri Mülkiyet ve Eğitim”, “Mesleki Eğitimde Paradigma Değişimi”, “Mesleki Eğitim Merkezlerinde Yeni Dönem”, “Matematik İçin El Ele”, “Eğitimde Sosyal Politikalar ve Fırsat Eşitliği”, “Mesleki Eğitimde 1.000 Okul Projesi”, “Özel Çocuklar İçin Eğitimde Fırsat Eşitliği”, “20. Millî Eğitim Şûrası”, “Güvenli Okullar”, “Güvenli Okul İklimi”, “Kütüphanesiz Okul Kalmadı”, “Spor, Güzel Sanatlar ve Tarım Liselerinin Eğitiminde Yeni Yaklaşımlar”, “Köy Okullarına Yeniden Hayat Verme”, “81 İle Ölçme Değerlendirme Merkezi”, “Öğretmenlik Meslek Kanunu”, “Yeni Bir Teftiş Yaklaşımı ve Eğitimde Kalite Güvence Sistemi”, “Öğretmen ve Okul Yönetici Eğitiminde Paradigma Değişimi”, “Öğrenci Başarı Araştırması ve Kalite Güvence Sistemi”, “Temel Eğitimde 10.000 Okul Projesi”, “Çevre Dostu 1.000 Okul” konuları genel hatlarıyla değerlendiriliyor.

“Türkiye’de Eğitimi Yeniden Düşünmek”, sistemin içinde kronikleşmiş biçimde tekrarlanan retorikleri sorgulayarak iyileşmesine ihtimal verilmeyen sorunların, iyi bir planlamayla nasıl çözülebileceğine dikkat çekiyor ve toplumun eğitim konusundaki tüm paydaşlarını “başka bir eğitim nasıl mümkün olabilir?” sorusunu düşünmeye davet ediyor.

Kitaptan

“Sıklıkla tekrar edilen bir söz vardır: Bir eğitim sistemi öğretmeni kadar güçlüdür. Okullara yapılan yatırımlar, fiziki ortamla ilgili iyileştirmeler eğitimin niteliğine bir yere kadar etki eder. Tüm bu yatırımları bir bağlama yerleştiren ve anlamlı kılan kilit aktör ise öğretmendir. Bu nedenle hem eğitim sistemimizin kalitesini sürekli iyileştirmek hem de özellikle eğitimde fırsat eşitliğini artırmak için öğretmenlerimize yatırım yapmamız gerekiyor.”

Mahmut Özer kimdir?

Prof. Dr. Mahmut Özer, hâlen Millî Eğitim Bakanı görevini sürdürmektedir. Özer, 8 Ağustos 2018 ile 5 Ağustos 2021 tarihleri arasında da Millî Eğitim Bakanlığı’nda Bakan Yardımcılığı görevini yürütmüştür. 28 Kasım 2010 ile 4 Ekim 2017 tarihleri arasında iki dönem boyunca Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Rektörlüğü görevinde bulunmuştur. 1 Ağustos 2015 ile 1 Ağustos 2016 tarihleri arasında Üniversiteler arası Kurul (ÜAK) Başkanlığı, 4 Ekim 2017 ile 8 Ağustos 2018 tarihleri arasında ise Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) Başkanlığı yapmıştır. Özer’in karmaşık sistemler, ağ bilimi, eğitim politikaları, mesleki ve teknik eğitim ve yükseköğretim konularında farklı formatlarda çok sayıda çalışması bulunmaktadır. Özer’in bu çalışmaların arasında son yıllarda kaleme aldığı Türkiye’nin Mesleki Eğitim İle İmtihanı - Mesleki Eğitimde Paradigma Değişimi (2020), Eğitim Politikalarında Sistemik Uyum (2021), Eğitim Üzerine Söyleşiler (2021), Türkiye’de Yükseköğretimde Büyüme ve Dönüşüm (2021), Türkiye’de Eğitimin Evrenselleşmesi (2022) adlı kitapları da bulunmaktadır.