Yusuf Akçura

HAYATI - BİYOGRAFİSİ

Rusya’nın Simbir vilayetinde fabrikatör bir ailede doğdu (1876). Babasının vefatı ve işlerinin bozulması üzerine küçük yaşlarda annesiyle beraber İstanbul’a taşındılar. Koca Mustafa Paşa Askeri Rüştiyesi, Kuleli Askerî Lisesi ve Harbiye’yi bitirdikten sonra Erkan-ı Harp Sınıfı’na ayrıldı. Burada okurken aralarında Ahmet Ferit’in (Tek) de olduğu bir grup arkadaşıyla birlikte 1897’de Trablusgarp’a sürgün edildi. Bir yıl hapis yattıktan sonra affedildi. Rütbesi iade edildikten sonra bir müddet Trablusgarp Fırkası’nda görev yaptı ve Ahmet Ferit’le birlikte Paris’e kaçtı. Ecole Libre des Sciences Politiques’i 1903’te tamamlayarak Simbir’e döndü. Ahmet Ferit ve diğer arkadaşlarıyla yıllarca kesintisiz sürecek mektuplaşması da bu dönüşle başladı. 1903-1908 yılları arasında Rusya’da yaşadı, Rusya Türklerinin siyasi faaliyetlerine aktif olarak karıştı. Rusya’da bulunduğu sırada “Üç Tarz-ı Siyaset” isimli meşhur makalesini kaleme aldı. Türk siyasi tarihinde bir dönüm noktası olan bu önemli makalesinin arka planını, yakın arkadaşı Ahmet Ferit’e yazdığı mektuplarda paylaştı. Kazan’daki Muhammediye Medresesi’nde tarih ve Osmanlı edebiyatı dersleri verdi. Müslüman İttifakı Partisi’nin merkez komite üyeliğine seçildi. Kazan Muhbiri gazetesini çıkardı. II. Meşrutiyet’in ilanı üzerine İstanbul’a döndü. Türk Yurdu dergisini çıkarmaya başladı ve Türk Ocağı’nın kuruluşuna katıldı. Darülfünun’da dersler verdi. Balkan Savaşlarına ihtiyat yüzbaşısı olarak katıldı. Birinci Dünya Savaşı sırasında Ruslar tarafından esir alınan Türk askerlerinin akıbetini araştırmak için 1917’de Rusya’ya gitti ve ayrıntılı bir rapor hazırladı. Millî Mücadele’ye iştirak etti, Cumhuriyet’in kuruluşunda mühim roller oynadı. Aynı zamanda Kurtuluş Savaşı sırasında ihtiyat yüzbaşısı olarak vazife yaptı. Trablusgarp’ta sürgünde iken onlara kol kanat geren Şevket Paşa’nın kızı Selma Hanım’la evlendi, yakın arkadaşı Ahmet Ferit’le bacanak oldu. Bu evlilikten Tuğrul ve Ülken adında iki çocuğu oldu. Ankara ve İstanbul üniversitelerinde dersler verdi. TBMM’de milletvekili olarak 1935’e kadar bulundu. Türk Tarih Kurumu’nun kurulması ve ilk millî ders kitaplarının neşredilmesinde aktif rol aldı. Yakın dönem Osmanlı ve Avrupa tarihi hakkında çok sayıda eser ve makale kaleme aldı. İstanbul Üniversitesi’ndeki dersinden dönerken Haydarpaşa Garı’nda geçirdiği kalp kriziyle 1935’te vefat etti.

E-Posta Adresiniz

Yeni çıkan kitaplar, kampanyalar ve tüm yeniliklerden haberdar edelim.