Erken Modern Avrupa Tarihi VakıfBank Kültür Yayınları’nda

VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY), Oxford Üniversitesi tarafından hazırlanan “Erken Modern Avrupa Tarihi – Esaslar” adlı kitabı okurlara sunuyor. İskoç tarihçi Hamish Scott editörlüğünde hazırlanan iki ciltlik kitabın ilk bölümü, İsmail Hakkı Yılmaz çevirisiyle yayımlandı.

VBKY tarih kitaplığı genişlemeye devam ediyor. 2015 yılında Erken Modern Avrupa Tarihi Rehberi başlığıyla iki cilt olarak Oxford Üniversitesi tarafından hazırlanan “Erken Modern Avrupa Tarihi – Esaslar” isimli kitap okurla buluştu. İsmail Hakkı Yılmaz’ın çevirisiyle Türkçe literatüre kazandırılan eser, erken modern dönemde değişen, ortaya çıkan, yeniden tanımlanan dokuz ayrı olguyu konu ediyor. Erken modernite dönemi, çevre ve iklim, toplum sağlığı, hastalıklar ve tıp, tarihsel demografi, zaman algısı, ulaşım ve iletişim, yerel diller ve okuryazarlık ve matbaa olguları üzerinden inceleniyor.

Kitapta, tarihçilerin “erken modern” terimini 1930’lardan beri epey yaygın bir şekilde kullanmasının terimin 1970’lerden itibaren yaygınlaşmasını kolaylaştırdığını anlatan Hamish Scott, terminolojinin bilim dünyasına yayılmasını şu sözlerle okurlarla paylaşıyor:

“Amerikalı akademik tarihçiler on yıl gibi bir süre içinde terminolojiye iyice hâkim oldular. Terminoloji buradan bütün Anglofon bilim dünyasına yayıldı ve bu bir bilim adamının “erken modern akademik makine”den söz ettiği 1990’ların ortasına kadar sürdü. Atlas Okyanusu’nun iki kıyısındaki üniversitelerde erken modern dönemleştirme üzerine dersler verilmeye başlandı ve terim modern dönemin bir alt kısmı olarak kabul edildi. Erken modern tarih çalışmalarını yayımlamak üzere yeni diziler oluşturulurken, akademik dergiler de terimi başlıklarına eklediler ve bazı örneklerde görüldüğü gibi sırf bu alanda uzmanlaştılar. Biraz gecikerek, tereddütle ve yarım yamalak da olsa yakın bilimsel disiplinler de –Sanat Tarihi ve Edebiyat– bu terminoloji ve dönemleştirmeyi sahiplenirken, terim üzerine –bir tür bilimsel barometre işlevi gören– akademik konferanslar düzenledi.”

Avrupa tarihi ve tarihçiliğinin bu rehber eseri, son yıllarda tarihçilerin en çok üzerinde durdukları dönemlendirmelerden biri olan erken moderniteye ışık tutmayı amaçlıyor.

Kitaptan

“Erken modernite kavramı, bir dönemin başı ve sonu olarak görülen çok önemli olaylara –örneğin, 1453’te İstanbul’un fethi, 1517 sonrasındaki Protestan Reformu, 1789 Fransız İhtilali– göre tanımlanan bir tarihsel dönem anlayışından, o çağı tanımlayan belirgin özelliklere göre belirlenmiş bir anlayışa geçme anlamına gelmekteydi. Bir çağa damga vuran belli bir karakteristik gelişimi ya da o çağı şekillendirmiş gibi görünen önemli bir figürü yansıtmaktaydı: Rönesans, Reform ya da Mutlakiyet Dönemi, V. Karl ya da XIV. Louis Dönemi. Bu tür dönemselleştirmeler 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren seçkinlerin ve yüksek siyasetin araştırma alanı olmaktan çıkan tarih disiplininin değişen doğasından dolayı gereksiz hâle gelmeye başladı. Çok geçmeden bu tür yerleşmiş kronolojik bölünmelerin karşısına güçlü bir rakip olan erken modern çıktı.”

Hamish Scott kimdir?

Oxford’daki Jesus Koleji’nde Kıdemli Araştırmacı olup, St. Andrews Üniversitesi Uluslararası Tarih bölümünde Emeritus Profesördür. Britanya Akademisi ve Kraliyet Edinburgh Topluluğu üyesi olan Scott, 18. yüzyılda uluslararası ilişkiler üzerine çok sayıda yazı kaleme almıştır. Son olarak The Birth of a Great Power System, 1740-1815 (Harlow, 2007) adlı kitabı kaleme alan yazar, aydınlanmacı mutlakiyet, soyluluk ve siyasal kültür üzerine kaleme alınmış bazı kitapların editörlüğünü yapmıştır. hâlen Oxford Üniversitesi Yayınevi tarafından yayımlanacak olan Forming Aristocracy: The Reconfiguration of Europe’s Nobilities, c. 1300-1750 adlı kitap üzerinde çalışmaktadır.

İsmail Hakkı Yılmaz kimdir?

1961’de Ordu’da doğdu. Askeri okul ve üniversitenin ardından, başta Güneş, Aktüel, Nokta, Radikal, NTV ve Milliyet olmak üzere, çeşitli dergi, gazete ve televizyon kanallarında muhabir, editör ve yazar olarak çalıştı. Uzun zamandır Yaprak, Haziran, Alfa, Boyut, Pinhan, İş Bankası Kültür Yayınları ve VakıfBank Kültür Yayınları gibi yayınevlerine kitap çevirileri yapmaktadır. Yılmaz’ın VakıfBank Kültür Yayınları’ndan yayımlanan çevirileri şunlardır: Gazâlî: İslam'ın Dirilişi (2019) ve Sâdi: Hayatın, Aşkın ve Tutkunun Şairi (2020)