Page 22 - VakıfBank Kültür Yayınları - Kitap Özetleri

Valilik

Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Vilayet İdaresi
Mehmet Güneş
TARİH

Eser Adı: Valilik
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Vilayet İdaresi

Yazar: Mehmet Güneş
Dizi Adı: Tarih
İlk Basım Tarihi: Temmuz 2025

Sayfa Sayısı: 504

Kitap Boyutları: 12,5 cm x 19,5 cm

Arka Kapak Yazısı

Devletler, merkezî yönetimle etkin kontrol sağlayamadıkları
topraklarda hiyerarşik alt birimler oluşturmuşlardır.
Bu örgütlenme, zaman ve coğrafyaya göre farklılık
göstermiştir. Üniter devletlerde merkezin taşra üzerindeki
kontrolü esasken, federasyonlarda yerel yönetimlere
geniş yetkiler tanınmıştır. Benzer şekilde, Osmanlı Devleti
de genişleyen topraklarını yönetmek için merkez-taşra
ilişkilerini düzenlemiş ve önceki devletlerin sistemlerinden
yararlanarak idari, iktisadi ve askerî kurumlar tesis
etmiştir. Sosyal ve ekonomik şartların el verdiği ölçüde
merkezden yönetim anlayışını ülkede hâkim kılmaya
çalışan klasik Osmanlı taşra idaresinde, merkezin gücünü
merkez dışında temsil edecek beylerbeylik/eyalet adlı
birimler teşkil edilip başlarına yüksek rütbeli beylerbeyi/
valiler tayin edilmiş, bunlar da idari, askerî ve hukuki
fonksiyonlara sahip daha küçük alt birimlere ayrılmıştır.
Kısa Özet
Tanzimat dönemine kadar geleneksel yapısını büyük
Türkiye’de taşra yönetiminin tarihsel dönüşümünü ele alan ölçüde koruyan bu taşra birimleri, Osmanlı’nın yenileşme
kapsamlı bir çalışmadır. Kitap, Osmanlı İmparatorluğu’nun hareketleri kapsamında revizyona tabi tutulmuş, önce
son dönemlerinden başlayarak Cumhuriyet’in ilk yıllarına 1840’ta ve ardından 1842’de yapılan idari düzenlemelerle
kadar geçen süreçte valilik kurumunun yapısal, idari modern bir yapılanma sürecine girmiştir. Nihayet, 1864
ve toplumsal rollerini incelemektedir. Merkeziyetçi yılından itibaren yayımlanan kanunlarla birlikte üniter
devlet anlayışının taşradaki yansımalarını, vilayet devletin merkezden yönetim ve denetim telakkisiyle hayata
geçirilen ve vilayet, sancak, kaza, nahiye ve köy/mahalle
nizamnamelerinden modern valilik sistemine geçiş birimlerinden oluşan yönetim sistemi, gelişerek Türkiye
sürecini ve bu süreçte değişen bürokratik yapıyı detaylı Cumhuriyeti’nin taşra yönetiminin esasını oluşturmuştur.
bir şekilde analiz eden eser; tarih, siyaset bilimi ve kamu Osmanlı’nın merkeziyetçi yönetim anlayışını devam ettiren
yönetimi alanlarına ilgi duyan okuyucular için önemli bir taşra idaresinin Cumhuriyet’e uzanan serüvenini mevzuat
başvuru kaynağı niteliğindedir. Valilik kurumunun tarihsel ve uygulamalar üzerinden ele alan bu kitap, günümüzün
serüvenini anlamak isteyenler için hem akademik hem de il yönetimini bütün organlarıyla birlikte öğrenmek
anlaşılır bir anlatım sunmaktadır. isteyenlerin istifade edebileceği kapsamlı bir çalışmadır.

9