Valilik Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Vilayet İdaresi

VBKY “Valilik”i yayımladı

VakıfBank Kültür Yayınları (VBKY), “Valilik” adlı kitabı okurlarıyla buluşturuyor. Mehmet Güneş’in kaleme aldığı, Osmanlı’dan Cumhuriyet’e taşra idaresini inceleyen ve muhtarlık, kaymakamlık, valilik ile belediye konularını ele alan dört kitaplık serinin üçüncü kitabı olan bu çalışma, ülke idaresinin temel taşlarından biri olan vilayetleri ve onların başındaki valileri mercek altına alıyor. Günümüz il yönetimini anlamak isteyenler için arşivlik bir kaynak niteliği taşıyor.

VBKY’nin tarih kitaplığı, Mehmet Güneş’in kaleme aldığı “Valilik” isimli kitapla genişlemeye devam ediyor. Tanzimat Döneminde Eyalet İdaresi, Osmanlı’da Vilayet İdaresinin Teşekkülü ve Gelişimi, Meşrutiyet Devrinde Vilayet İdaresi, Meşrutiyet’ten Cumhuriyet’e Vilayetler ve Valiler olmak üzere dört bölümden oluşan kitap, Osmanlı ve Türkiye’nin idari geçmişini geniş bir perspektifle ele alıyor. Osmanlı Devleti de genişleyen topraklarını yönetmek için merkez-taşra ilişkilerini düzenlemiş ve önceki devletlerin sistemlerinden yararlanarak idari, iktisadi ve askerî kurumlar tesis etmiştir. Sosyal ve ekonomik şartların el verdiği ölçüde merkezden yönetim anlayışını ülkede hâkim kılmaya çalışan klasik Osmanlı taşra idaresinde, merkezin gücünü merkez dışında temsil edecek beylerbeylik/eyalet adlı birimler teşkil edilip başlarına yüksek rütbeli beylerbeyi/valiler tayin edilmiş, bunlar da idari, askerî ve hukuki fonksiyonlara sahip daha küçük alt birimlere ayrılmıştır. Tanzimat dönemine kadar geleneksel yapısını büyük ölçüde koruyan bu taşra birimleri, Osmanlı’nın yenileşme hareketleri kapsamında revizyona tabi tutulmuş, önce 1840’ta ve ardından 1842’de yapılan idari düzenlemelerle modern bir yapılanma sürecine girmiştir. Nihayet, 1864’ten itibaren çıkarılan kanunlarla üniter devletin merkezden yönetim ve denetim anlayışı çerçevesinde şekillenen; vilayet, sancak, kaza, nahiye ve köy/mahalle birimlerinden oluşan sistem, giderek gelişmiş ve Cumhuriyet döneminin taşra yönetiminin temelini oluşturmuştur. Bu çalışma Osmanlı’dan Cumhuriyet dönemine ve bugüne il yönetimini bütün organlarıyla ele alan “Valilik” meraklılarına kıymetli bir eser sunuyor.

Kitaptan:

“Türkiye Cumhuriyeti’nin temelini oluşturan Osmanlı Devleti’nin uzun tarihi, öteden beri çeşitli yönleriyle pek çok akademik ve popüler esere konu olmuştur. İlk zamanlar genel ve siyasi tarih ağırlıklı olarak yürütülen çalışmaların ardından literatürün ve birinci el kaynaklara ulaşım imkânlarının artması sayesinde son yıllarda idari, iktisadi ve sosyal sahalar incelenmek suretiyle daha spesifik konulara değinen çalışmalar neşredilmiştir. Muhtevası gereği nispeten geride kalmış bazı konuları, geniş perspektifle ve temel dönüşüm noktalarını etraflıca ele alarak izah eden ve müteakip araştırmalara yol gösteren çalışmaların yapılması da önem arz etmektedir. Zira bir meselenin hem anlaşılması hem de mikro konu alanlarına kaynak olması adına genel ve kapsamlı eserlerin meydana getirilmesi elzemdir. Bu düşünceyle, kamu yönetimi ve tarih disiplinlerinin konusu olan vilayet yönetiminin oluşum ve gelişim süreçlerine mütevazı bir katkı bağlamında, Osmanlı mülki idaresinin taşradaki en üst kademesi olup, varlığını günümüze kadar etkin biçimde sürdüren bir kurumun tarihini, detaylarda kaybolmadan ve içerikten ödün vermeden, anlaşılır bir üslupla ortaya koymayı hedefleyen bu kitapta; Osmanlı’nın klasik eyalet idaresinden Tanzimat’a gelinceye kadar yaşanan süreç ana hatlarıyla verilmiş ve idari ıslahatlar, dönüm noktaları itibarıyla izah edilmiş; eserin odağını oluşturan vilayet yönetimi ise 1864 vilayet nizamnamesinin ilanıyla birlikte tesis edilen taşra yapılanması doğrultusunda ele alınmıştır.”

Yazar Hakkında;

Iğdır’da dünyaya gelen yazar, ilk ve ortaokulu Iğdır’da, liseyi İstanbul’da okudu. 2006 yılında Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Tarih Öğretmenliği Bölümünden mezun olduktan sonra aynı üniversitenin Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Yakınçağ Bilim Dalı’nda eğitimini devam ettirdi. 2008 yılının sonunda Osmanlı Arşivi’nde personel olarak çalışmaya başladı. Bunun yanında Marmara Üniversitesinde 2009 yılında yüksek lisans tezini ve 2013 yılında doktora tezini tamamladı. 2015 yılında Iğdır Üniversitesine öğretim üyesi olarak geçtikten sonra burada 2017 yılında doçent, 2022 yılında profesör oldu. Osmanlı Devleti’nin modernleşme dönemindeki taşra idaresi üzerine muhtelif kitap ve makaleleri bulunan yazar, evli ve iki çocuk babasıdır.

KÜNYE

Yayınevi: VBKY

Kitabın adı: Valilik

Yazar: Mehmet Güneş

Kategori: Tarih

Kapak ve Sayfa Uygulama: Faruk Özcan

Proje Editörü: Ömer Uzunağaç

Son Okuma: Ozan Ali İhsan Çelik

Kitap Editörü: Prof. Dr. Yüksel Çelik

Sayfa Sayısı: 505